جنکین، هنری چارلز فلمینگ

[henri čārz fleming jenkin]
Henry Charles Flemming Jenkin
(ت. نزدیک دانجنس، کِنت، انگلستان، 5 فروردین 1212/25 مارس 1833؛ و. ادینبرا، اسکاتلند، 22 خرداد 1264/ 12 ژوئن 1885)، مهندسی.
جنکین یگانه فرزند چارلز جنکین- افسر نیروی دریایی- و هنریئتا کامیلا جکسن (نام خانوادگی پدری)، آزادی خواهی سیاسی و نویسنده‌ی داستانهای عامه فهم، بود. تحصیلات مقدماتیش در ادینبرا صورت پذیرفت. خانواده اش، با اوضاع مالیِ ضعیف، در فاصله‌ی سالهای 1225 و 1230 در فرانکفورت، پاریس، و جنوئا می‌زیست؛ او در 1230 درجه‌ی فوق لیسانس از دانشگاه جنوئا دریافت کرد.
جنکین، پس از ده سال کار در شرکتهای مهندسی مختلف بریتانیا، و عمدتاً در زمینه‌ی طراحی و ساخت نخستین کابلهای دراز زیردریایی (از قبیل کابلهای زیردریایی سرخ) و تجهیزات کابل گذاری مربوط به آن، در 1240 یک شرکت مهندسی مشاور در لندن تأسیس کرد. در همان سال دوست نزدیکش ویلیام تامسن «کمیته‌ی معیارهای برقی مجمع بریتانیایی برای پیشبرد علم» را دایر نمود و جنکین به سمت مخبر آن منصوب شد. شهرت پایای جنکین در علومِ مربوط به برق بیشتر به سبب کمکهایش به کار این کمیته، از طریق هدایت خط مشی، مشارکت در آزمایشها، و نوشتن و یا ویراستن شش گزارش در فاصله‌ی سالهای 1241 تا 1248 بود. از کارهای مهمش تثبیت «اوهم» به عنوان واحد مطلق مقاومت، شامل تهیه‌ی مواد برای ساختن واحدهای مقاومتیِ قابل اطمینان، و ابداع روشهای دقیق (تا 1/0 درصد) برای اندازه گیری مقاومت بود. در 1246 اولین اندازه گیری مطلقِ ظرفیّت را انجام داد. همکاران او در فعالیتهای کمیته عبارت بودند از تامسن، جیمز کلارک مَکسوِل، کئری فاستر، لَتیمر کلارک، و چارلز ویتستن.
جنکین، که پس از سال 1240 در هیأتهای متعدد کابل گذاری شرکت داشت، غالباً در کارهای مشاوره با تامسن سهیم بود. از سی و پنج اختراع ثبت شده‌اش در بریتانیا، تعداد زیادی به کابل گذاری مربوط می‌شد با مشارکت تامسن صورت پذیرفت. حق انحصاری اختراعات و کار مشاوره در نهایت او را از لحاظ مالی بی نیاز ساخت.
جنکین مردی بود که علایق فوق العاده گسترده ای داشت. در مقاله‌ی بلندی که در 1246 نگاشت استدلالهای مفصّلی- مبتنی بر آزمایشهای دامداری، احتمالات وراثتی، و براوردهای معاصر در مورد مقیاس زمانیِ زمین شناسی- برای ابطال دو سازوکار اصلی تکامل (تغییر نامحدود و انتخاب طبیعی) که از جانب داروین در چهارچوب اول The Origin of Species («اصل انواع») مطرح شده بود عرضه کرد. جنکین گفت که انبوه عظیمی از شواهد و قراین موجود دو نتیجه‌ی مخالف با عقاید داروین را به ذهن القا می‌کنند. نخست، تغییرهای امکان پذیر در هر یک از انواع موجود را باید به صورتی کاملاً محدود و در درون حوزه ای از تغییراتی که بر هنجاری معیّن متمرکزند در نظر گرفت. دوم، احتمال این که تغییرهای مساعد در فردی واحد با جمعیتی ترکیب شود باید ضعیف باشد، زیرا چنین تغییراتی فراوان نیست و تأثیر آنها از طریق تولیدمثل بقیه‌ی جمعیت سست و ضعیف می‌شود. فرض ضمنی داروین درباره‌ی سنّ نامحدود کره‌ی زمین در بقیه‌ی رساله‌ی او مورد تردید قرار گرفت. داروین، در چاپ پنجم (1248/ 1869)، و در مکاتباتش با دیگران، اذعان کرد که برخی از عقایدش را پس از خواندن مقاله‌ی جنکین به طور اساسی اصلاح کرده است.
جنکین پس از سال 1255 به مبارزه‌ی شدیدی بر ضدّ روشهای لوله کشی غیربهداشتی در ادینبرا و جاهای دیگر دست یازید، و حمل و نقل برقی خودکارِ موادّ خام صنعتی با تک خط (monorail) و راه آهن برقی هوایی (telpherage) را ترویج کرد.
«انجمن سلطنتی (لندن)» جنکین را در 1244 به عضویت برگزید؛ «انجمن سلطنتی ادینبرا» نیز در 1248 از همین رویّه پیروی کرد و جنکین در 1258 نایب رئیس آن شد. او همچنین عضو «مؤسسه‌ی مهندسان راه و ساختمان» بود و درجه‌ی دکتری افتخاری در حقوق از دانشگاه گلاسکو دریافت کرد (1262).

کتابشناسی

Papers Literary, Scientific, etc. by the Late Fleeming Jenkin F. R. S.، ویراسته‌ی سیدنی کالوین و ج. ا. یوئینگ، 2 جلد (لندن، 1887)، عمدتاً دربردارنده‌ی زندگینامه‌ی استیونس (پایین) و نوشته های غیرفنی جنکین است. در این اثر موارد زیر حایز اهمیت است: یادداشت کوتاهی از کلوین درباره‌ی خدمات جنکین به رشته‌ی برق؛ یادداشت مفصّل تری از ا. فرگسن در باب مقاله‌های جنکین در اصلاح بهداشت؛ فهرست موجزی از اختراعات ثبت شده‌ی جنکین؛ و چکیده‌ی مختصری از تمام مقاله های علمی و مهندسی او. Electricity and Magentism (لندن، 1873) کتاب درسی مقدماتی ای که به چندین چاپ به زبانهای انگلیسی و خارجی رسیده است. جنکین کتاب Reports of the Committee on Electrical Standards (لندن، 1873) را، که دربردارنده‌ی شش گزارش کمیته، گزارش خلاصه شده‌ای به قلم جنکین، و پنج خطابه‌ی جنکین درباره‌ی علم تلگراف زیردریایی به انجمن سلطنتی هنر در 1866 می‌باشد، ویراسته است. استدلالهای وی در باب ردّ دو سازوکار اساسی در تکامل داروین در «The origin of species»، در NBR، 46، شماره‌ی 92 (ژوئن 1867)، 277-318، موجود است.
کتاب Memoir of Fleeming Jenkin، از رابرت لوئی استیونسن، گذشته از مراعات دوستی در مورد جنکین و همسرش، به عنوان مقدمه‌ای بر مجموعه‌ی مقاله‌های ویراسته‌ی کالوین و یوئینگ، به رشته‌ی تحریر درآمد. اولین چاپ مستقل آن در امریکا (نیویورک، 1887) صورت گرفت. استیونسن زیر نظر جنکین در ادینبرا تحصیل کرده بود و مبدّل به دوست مادام العمر او شد. این زندگینامه، که به حجم یک کتاب است، گزارشی است استثنایی از مردی استثنایی. اطلاعات فنی عمده‌ی این اثر در نامه‌های جنکین، که در طی مأموریتهایش برای کابل گذاری نوشته شده‌اند، موجود است. این اثر، در اغلب چاپها، دربردارنده‌ی مجموعه‌ی آثار استیونسن است.
نگرشی جدید درباره‌ی تأثیر جنکین بر اندیشه‌ی داروین را در «Charles Darwin and Blending Inheritance»، از پیتروورزیمر، در Isis، 54 (سپتامبر، 1963)، 371-390، می‌توان یافت. نیز: Darwin"s Century Evolution and the Men who Discovered It، از لورن آیسلی (نیویورک، 1958)، فصل 8، که حاوی خلاصه ای از نظر مخالفت آمیز جنکین با نظریه‌ی تکامل داروین است و بیان می‌کند که کار مندل سرانجام صحت نظر داروین را به اثبات رسانید.
منبع مقاله :
گیلیپسی، چارلز کولستون؛ (1387)، زندگینامه علمی دانشوران، ترجمه: احمد آرام... [و دیگران]، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نخست